بند سوّم : مراکز درمانی در قوانین کنونی

ماده 15 «قانون اصلاح قانون مبارزه با مواد مخدر و الحاق موادی به آن مصوب 17/8/1376» در رابطه با مراکز درمان اعتیاد بیان می دارد: «اعتیاد جرم است ولی به کلیّه معتادان اجازه داده می شود به مراکز مجازی که از طرف وزارت بهداشت ،درمان و آموزش پزشکی مشخّص می گردد مراجعه و نسبت به درمان و باز پروری خود اقدام نمایند.» ماده 42 نیز در راستای جایگزینی زندان توسط پادگان ها در مورد معتادین بیان داشته است: «به قوه قضاییه اجازه داده می شود که بخشی از محکومین مواد مخدر را به جای زندان در اردوگاه های خاص ( با شرایط سخت و عادی) نگهداری نماید. دولت موظّف است اعتبارات و تسهیلات و مقررات لازم را برای تهیّه و اداره این اردوگاه ها در ظرف مدّت یک سال تأمین کند. تبصره 1:اداره این اردوگاه ها به عهده قوه قضاییه است. تبصره 2: دادگاه می تواند به جای کیفر حبس، کیفر توقف در اردوگاه ها را برای محکومین، معین نماید.» قانونگذار علاوه بر اینکه صرف اعتیاد را یک جرم و قابل مجازات تلقی کرده است امّا تنها به دنبال تنبیه نیست بلکه بیشتر از آن می خواهد تا فردی که دچار کجروی شده است را درمان نماید و او را از اسارت داروها و مواد مخدری که آفت جان خود فرد ، خانواده وی و کلیّه افراد جامعه گشته است رهایی بخشد. امروزه که تعداد قابل تو جّهی از جرایم مرتبط با مواد مخدر هر روزه در کشور ما رخ می­دهد و درصد بسیار بالایی از زندانیان را نیز مجرمین چنین جرامی تشکیل می دهند، در پیشگیری سیاستی دقیق ، مناسب و کارآ که بتواند در درجه اوّل به پیشگیری و سپس درمان بپردازد به شدّت مورد نیاز است و جای هیچ تعلل و کوتاهی وجود ندارد. استفاده از مراکز بازپروری و درمانی که هم بتواند جسم فرد را از سموم پاک نماید و هم ذهن او را زلال سازد تا دیگر هیچ گاه به اعتیاد روی نیاورد بسیار ضروری است. به راستی تحقق کامل این مهم شاید تا حدی آرمانی جلوه نماید امّا هدفی است که که تا میزان زیادی قابل دستیابی است. به گفته معاون رئیس ستاد مبارزه با مواد مخدر در حال حاضر 53 هزار مرکز ترک اعتیاد در کشورفعّالیت می کنند و 755 هزار معتاد در این مراکز دوره درمان خود را می گذرانند. 89 درصد این مراکز مربوط به بخش خصوصی است .[36] بسط و گسترش این مراکز و در پیشگیری برنامه های آموزشی مفید و مناسب از اهداف قانونگذار بوده است و با پیش بینی امکان درمان راه را بازگشت افراد باز گذاشته است.

بند چهارم : انواع مراکز درمانی

ماده 1 آیین نامه اجرایی مراکز مجاز درمان و کاهش آسیب اعتیاد به مواد مخدر و روانگردان ها موضوع تبصره یک ماده ۱۵ اصلاحیه قانون اصلاح قانون مبارزه با مواد مخدر انواع این مراکز را نام می برد و به تعریف هر یک از آنان می پردازد. این مراکز شامل موارد ذیل می باشند : 1-مرکز درمان سرپایی وابستگی به مواد 2- مرکز یا بخش درمان بستری وابستگی به مواد 3- مرکز اقامتی میان مدت درمان وابستگی به مواد 4- مرکز اقامتی خودیاری گروه های همتا 5-  مرکز شبانه روزی(TC) 6- مرکز یا واحد درمان وابستگی به مواد مخدر با داروهای آگونیست 7-مرکز مشاوره بیماری های رفتاری 8-مرکز کاهش آسیب