مطالعه کنونی به ارزیابی عوامل مؤثر بر میزان استفاده خدمات دندانپزشکی پرداخته است. 2-2- پیدایش بیمه در جهان در مورد تاریخ پیدایش بیمه تحقیقات زیادی تاکنون صورت گرفته و نظرات و عقاید متفاوتی ابراز شده است. از مجموع تحقیق‌ها می‌توان اظهار کرد که قدیمی‌ترین نوع بیمه، بیمه دریایی است که در اواسط قرون وسطی[5] ازمنه تاریخی واقع بین ابتدای قرن پنجم تا اواخر قرن پانزدهم میلادی پا به عرصه وجود نهاده است. سایر انواع بیمه مانند بیمه آتش‌سوزی، بیمه حوادث و غیره به مراتب جدیدتر بوده و سال‌ها پس از بیمه دریایی به وجود آمده است. در واقع می‌توان گفت اولین بار صاحبان کشتی و بازرگانی که مال‌التجاره خود را از طریق دریا حمل و نقل می‌کردند با توجه به حوادث و اتفاق‌های موجود مانند غرق شدن کشتی، طوفان و یا راهزنی‌های دریایی و غیره به این فکر افتادند که برای حفظ مایملک خود چاره‌اندیشی کنند و راههایی برای جبران ناشی از این خطرها را یابند. پدیده‌هایی مانند زیان همگانی یا خسارت مشترک یا جنرال اوریج[6] و وام دریایی که می‌توان آنها را سرآغاز پیدایش بیمه محسوب نمود (هوشنگی، 1369، 1) در مدیترانه شرقی فکر مقابله با خطرهای دریا از چند قرن قبل از میلاد مسیح به وجود آمده است، کما اینکه در بین سال‌های 916 الی 700 قبل از میلاد، اهالی شهر «لوان»[7] واقع در جزیره رودس[8] «رویان‌ها» قانونی تصویب کرده بودند که به موجب آن زیان همگانی یک رسم بازرگانی شناخته شده بود. در قانون مزبور برخی از اصول بیمه امروزی از قبیل سرشکن کردن خسارت‌های وارده به یک نفر بین عده‌ای از افراد دیده می‌شود. بدین معنی که اگر کالایی برای نجات کالاها و کشتی به دریا ریخته می‌شد، کسانی که کالایشان نجات پیدا کرده بود یا بایستی خسارت کالاهایی را که به دریا ریخته می‌شد جبران نمایند (شیبانی، 1352، 3). این نوع بیمه نزدیک‌ترین رشته بیمه که امروزه نیز شبیه آن مورد استفاده قرار می‌گیرد که همان رشته زیان همگانی یا جنرال‌ آورج[9] که به عنوان یک عرف تجاری دریایی در شرق مدیترانه مورد استفاده قرار می‌گرفت. (تقوایی، 1388، 20) بعضی از نویسندگان معتقدند که بیمه ابتدا در مال بلژیک به وجود آمده است. ظاهراً در سال 1310 میلادی شخصی به کنت دوبتون[10] بنا به تقاضای اهالی شهر بروژ[11] (از شهرهای بلژیک) دفتر بیمه‌ای تأسیس نمود تا بازرگان مال‌التجاره خود را در برابر خطرهای دریا یا سایر حوادث با پرداخت مبلغ معینی بیمه نمایند. (شیبانی، 1352، 12) فرضیه دیگری وجود دارد که بر اساس آن بیمه از ابداعات پرتغالی‌هاست گو اینکه به این فرضیه نیز باید با قید احتیاط نظر کرد. تنها موضوعی که در صحت آن تردید وجود ندارد این است که پرتغالی‌ها اولین کسانی بودند که نوعی تعاون بیمه را شناختند و از آن استفاده می‌نمودند. به دستور حکومت فرانسه در قرن چهاردهم از آن کشور اخراج و در ایتالیا مستقر شدند. آنچه از اطمینان زیادی برخوردار است این است که بیمه در ایتالیا پدید آمد به طوری که مؤلفان نقل می‌کنند قراردادهای اولیه بیمه را فردی به نام بنسا[12] در اوایل قرن چهاردهم در دفاتر تجاری فلورانس[13] و ژن[14] (بنادری در ایتالیا) یافته است و از این تاریخ به بعد بیمه به سرعت رواج یافته و در سایر کشورها متداول گشت. (هوشنگی، 1369، 9) اولین دادگاه‌های تخصصی بیمه در قرن پانزدهم میلادی یک دادگاه تخصصی بیمه در لیسبن پرتغال تشکیل گردید که با از بین رفتن استیلای پرتغال منحل شد. در سال 1435، قانون مربوط به بیمه توسط ژاک اول، پادشاه اسپانیا، تصویب و به مورد اجرا گذاشته شد. در سال 1468 یک محکمه، حکمیت منحصر به دعاوی بیمه باربری دریایی در شهر ونیز تشکیل و در اواسط قرن چهاردهم میلادی در انگلستان نیز محکمه تخصصی دعاوی بیمه دریایی تشکیل شد ولی در اواسط قرن پانزدهم میلادی که تجارت انگلیس رونق گرفت قدرت دادگاههای دریایی هم به دستور هانری پنجم افزایش یافت. در سال 1593 میلادی محکمه تخصصی بیمه بر اساس قوانین اسپانیا تشکیل شد. (تقوایی، 1388، 22) 2-3-تاریخچه بیمه در ایران بیمه به شکل آن به مفهوم وجود نوعی تعاون و همیاری اجتماعی به منظور سرشکن کردن زیان فرد با افراد معدود بین افراد گروه یا جامعه در ایران سابقه‌ای طولانی داشته و همراه مردم این مرز و بوم با الهام از تعالیم اسلام و فرهنگی خود برای کمک به جبران خسارت‌های ناخواسته‌ای که برای دیگر هموطنان و حتی مردم دیگر کشورها پیش می‌آید فعال و پیشگام بوده‌اند. با وجود این بیمه به شکل حرفه‌ای و امروزی آن برای اولین بار در سال 1269 هجری شمسی در کشور ما مطرح گردید. در این سال‌ها مذاکراتی بین دولت ایران و سفارت روس به عمل آمد و متعاقب آن اختیار فعالیت انحصاری در زمینه بیمه حمل و نقل برای مدت هفتاد و پنج سال به فرد تبعه روس به نام لازااپ ولیاکف[15] واگذار شد. معهذا نامبرده ظرف مدت سه سال که جهت آغاز فعالیت‌های بیمه وی در نظر گرفته شده بود قادر به تأسیس شرکت موردنظر نگردید و به همین جهت این امتیاز از وی سلب شد. متعاقباً در سال 1289 هجری شمسی دو شرکت روسی به نام‌های «نادژدا»[16] و «قفقاز مرکوری»[17] اقدام به تاسیس نمایندگی بیمه جهت بازدید و پرداخت خسارت در ایران نمودند. (شیبانی، 1352، 224) آغاز فعالیت جدی در ایران را می‌توان سال 1310 هجری شمسی دانست زیرا در این سال قانون و نظامنامه راجع به ثبت شرکت‌ها در ایران به تصویب رسید و متعاقب آن بسیاری از شرکت‌های بیمه خارجی منجمله اینگستراخ[18] ایگل استار[19]  یورکشایر[20]  رویال[21]  ناسیونال سویس[22]  اتحادالوطنی[23] اقدام به تأسیس شعبه یا نمایندگی در ایران نمودند. (آجری، 1352، 89) گسترش فعالیت‌های شرکت‌های بیمه خارجی، مسئولان کشور را متوجه ضرورت تاسیس یک شرکت بیمه ایرانی کرد و در شانزدهم شهریور سال 1314 شرکت سهامی بیمه ایران با سرمایه بیست میلیون ریال توسط دولت تأسیس و فعالیت رسمی خود را از اواسط آبان همان سال آغاز نمود. تأسیس شرکت سهامی بیمه ایران را می‌توان نقطه عطفی در تاریخ فعالیت بیمه‌ای کشور دانست زیرا از آن پس دولت با اختیار داشتن تشکیلات اجرایی مناسب قادر به کنترل بازار و نظارت بر فعالیت مؤسسات بیمه خارجی گردید. دو سال بعد از تأسیس شرکت سهامی ایران، در سال 1316 «قانون بیمه» در 36 ماده تدوین و به تصویب مجلس شورای ملی رسید. پس از آن نیز مقررات دیگری در جهت کنترل و نظارت بر فعالیت مؤسسه‌های بیمه از طریق الزام‌ آنها به واگذاری 25 درصد بیمه‌نامه‌های صادره به صورت اتکایی اجباری به شرکت سهامی ایران وضع شده و الزام به بیمه کردن کالاهای وارداتی و صادراتی و اموال موجود در ایران و ایرانیان مقیم کشور نزد یکی از موسسات بیمه که در ایران به ثبت رسیده‌اند بر استحکام بیمه ایران افزود. (کریمی، 1383، 28) شرکت سهامی ایران با حمایت دولت به فعالیت خود افزود و این حمایت منجر به فعالیت شعب و نمایندگی‌های شرکت‌های بیمه خارجی گردید به طوریکه در سال 1318 بیش از 75 درصد از بازار بیمه‌ای کشور در اختیار شرکت بیمه ایران قرار گرفت و پنج شرکت بیمه خارجی که در آن زمان در ایران فعالیت می‌کردند جمعاً موفق به کسب کمتر از 25 درصد از حق بیمه بازار شدند. این روند کماکان ادامه یافت تا آنکه در سال 1331 بر اساس مصوبه هیئت دولت کلیه شرکت‌های بیمه خارجی موظف شدند جهت ادامه فعالیت خود در ایران مبلغ 250 هزار دلار به عنوان ودیعه نزد بانک ملی ایران تودیع نمایند و پس از آن منجر به تعطیل شدن کلیه نمایندگی‌ها و شعب بیمه خارجی در ایران به استثناء در شرکت بیمه «یورکشایر» و اینگستراخ گردید و نمایندگی بیمه اتحادالوطنی نیز چون از ابتدا 250 هزار دلار سپرده ارزی پرداخت کرده بود به کار خود ادامه داد. بروز وقفه در فعالیت نمایندگی‌های شرکت بیمه خارجی و انصراف آنها از ادامه فعالیت در ایران باعث شد که در طول سالهای 1331 تا 1343 شرکت‌های بیمه خصوصی در ایران ظهور نمایند و شرایط را برای گسترش فعالیت شرکت‌های بیمه ایرانی فراهم ساخت.  (تقوایی، 1388، 30) اولین شرکت بیمه خصوصی ایران به نام «بیمه شرق» در خرداد ماه سال 1329 هجری شمسی تأسیس گردید و پس از آن تا سال 1343 به تدریج هفت شرکت خصوصی دیگر به نام‌های آریا، پارس، ملی، آسیا، البرز، امید و ساختمان کار به ترتیب تأسیس و به فعالیت بیمه‌ای پرداختند. همانگونه که اشاره شد از سال 1316 کلیه شرکت‌های بیمه موظف گردیدند 25 درصد از امور بیمه‌ای خود را به صورت اتکایی اجباری به شرکت بیمه ایران واگذار نمایند. این واگذاری عمدتاً از طریق ارسال لیست‌هایی به نام «بردرو»[24] که حاوی اطلاعات راجع به بیمه‌نامه‌های صادره و خسارت‌های پرداخت شده توسط شرکت‌ها بود، انجام می‌گرفت. بدیهی است ارائه اطلاعات راجع به بیمه‌نامه‌های صادره و خسارت‌های پرداخت شده توسط شرکت‌ها بوده انجام می‌گرفت. بدیهی است ارائه اطلاعات به شرکت بیمه رقیب هیچگاه نمی‌تواند مورد رضایت و علاقه شرکت‌های بیمه واگذارنده باشد. با افزایش تعداد شرکت‌های بیمه، ضرورت اعمال نظارت بیشتر توسط دولت بر این صنعت و تدوین اصول و ضوابط استاندارد برای فعالیت‌های بیمه‌ای به منظور حفظ حقوق بیمه‌گذاران و بیمه‌شدگان احساس می‌گردید. به همین جهت در 30 خرداد 1350 «بیمه مرکزی ایران» به منظور تحقق اهداف فوق تأسیس شد. تأسیس بیمه مرکزی ایران قوام بیشتری به صنعت بیمه کشور داد و از آن پس «شورای عالی بیمه» که یکی از ارکان بیمه مرکزی ایران می‌باشد بر انواع اندوخته‌های فنی و قانونی برای هر یک از رشته‌های بیمه و میزان و طرز محاسبه و نیز ترتیب به کار انداختن این اندوخته‌ها و نحوه ارزیابی اموال منقول و غیر منقول مؤسسات بیمه نظارت دارد. (تقوایی، 1388، 33) بیمه پس از انقلاب شکوهمند اسلامی ایران پس از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی ایران در سال 1358، کلیه شرکت‌های بیمه خصوصی ملی گردید و اداره آنها به دولت سپرده شد. همچنین پروانه فعالیت نمایندگی شرکت‌های بیمه یورکشایر و اینگستراخ که تا این سال فعالیت داشتند لغو گردید. در سال‌های 1360 و 1361 صدور بیمه‌نامه در ده شرکت بیمه ملی به نام‌های امید، شرق، پارس، آریا، ساختمان و کار، تهران، حافظ، ملی، دانا شکل گرفت که تا سال 1375 منحصراً در رشته بیمه اشخاص و پس از آن در کلیه رشته‌ها فعالیت‌می‌نمود. (کریمی، 1383، 33) 2-4- تعریف حقوقی بیمه موریس پیکارد[25] و آندره بسون[26] از استادان بیمه دانشگاه پاریس در کتاب بیمه‌های زمینی در حقوق فرانسه بیمه را این چنین تعریف می‌کند: