5ـ  مرحله رکود مرحله بعدی است که به آن مرحله اشباع نیز گفته می شود. در مرحله رکود مشکل افزایش ظرفیت پر یا ظرفیت بیش از اندازه شکل می گیرد و این مساله سبب زوال محصول گردشگری می شود. مقصد ممکن است دارای امکانات بالای گردشگری باشد اما سبب افزایش گردشگران نشود. گردشگران مراجعه کننده معمولاً تکراری هستند (هال و پیچ، 2002: 6). 6 ـ ممکن است مرحله رکود برای مدتی وجود داشته باشد و پس از آن، ممکن است دو حالت افزایش و یا کاهش در تعداد گردشگران مراجعه کننده به وجود آید. حالت کاهش زمانی وجود می­آید که گردشگرانی که مکرر می آیند با محصولاتی که عرضه می شود راضی هستند. بعضی از بازدیدکنندگان قبلی فوت کرده اند یا قادر به سفر کردن نیستند. در این مرحله معمولاً تلاشی توسط کسانی که فعالیت گردشگر را در مقصد کنترل می کنند صورت نمی گیرد و یا تلاش ها ناموفق هستند. رفتار مردم نسبت به گردشگری حالت مطلوبی ندارد و کسانیکه جدیداً در صنعت گردشگری شروع به رقابت کرده اند، مخصوصاً « فرصت های مداخله گر» شروع به منحرف کردن و تسخیر بازارهای سنتی گردشگری کرده اند. هرچه تعداد گردشگران کم می شود، هتل ها و امکانات تخصصی کمتر مورد استفاده قرار می گیرند. منظور از فرصت های مداخله گر فراهم آوردن فرصت های گردشگری در مکان های دیگری است که بازار گردشگری را به طرف خود جذب می کنند (هال و پیچ، 2002: 6). 7- مرحله نوسازی: که منظور از آن، تجدید ساختار مقصد است. در مدل باتلر اینگونه شرح داده می شد که بعد از مرحله رکود؛ مرحله تجدید ساختاری اتفاق می افتد. به عقیده باتلر تجدید ساختار زمانی اتفاق می افتد که محصولات جدید گردشگری عرضه شده و یا تصوری جدید متفاوت از مقصد برای مردم بوجود آید. باتلر یکی از سه حالت های ممکن بعد از مرحله رکود پیشنهاد می کند. سه حالت ممکن عبارتند از: کاهش، ادامه حالت رکود و تجدید ساختار (هال و پیچ، 2002: 6). در حالیکه به نظر میرسد که ابتدا مرحله کاهش و بعد مرحله تجدید سازی  اتفاق می افتد. توصیه می شود که آنچه به عنوان محصولات جدید گردشگری عرضه می گردد حالت جدید و منحصر به فرد داشته باشد. استنباط از تجارب به دست آمده این است که مرحله تجدید سازی کمتر به صورت «خود به خود»صورت می گیرد بلکه به طی یک مرحله سنجیده و یا به کارگیری استراتژی­های مناسب ایجاد می شود (هال و پیچ، 2002: 6).

2-4-5-4)مدل عوامل کنترل درگردشگری

عوامل مختلفی در توسعه­ی گردشگری نقش دارند که ارتباط و تعامل بین آنها، توسعه­ی گردشگری را شکل می­دهد، اما سه عامل اصلی در توسعه­ی گردشگری عبارتند از: گردشگران، مردم منطقه و ویژگی­های مقصد. به عبارت دیگر میهمانان، میزبانان و جاذبه­ها سه عامل اصلی در توسعه­ی گردشگری به شمار می­آیند. منظور از قلمرو گردشگران، همه­ی کسانی هستند که به مثابه میهمان و جهانگرد وارد منطقه­ی مقصد می شوند. این حوزه در بر گیرنده­ی انتظارات و نیازها، فرهنگ، ارز ش ها، خصوصیات شخصیتی و توانمندیهای مالی و اقتصادی گردشگران است. منظور از منطقه­ی میزبان، همه­ی افرادی هستند که در مقصد زندگی می کنند و گردشگران به آن ها وارد می شوند . این حوزه نیز در بردارنده­ی انتظارات و نیازهای مردم منطقه، فرهنگ، ارزش­ها، خصوصیات شخصیتی و اجتماعی و وضعیت مالی و اقتصادی مردم منطقه است. منظور از قلمرو مقصد ویژگی های تاریخی، فرهنگی، مذهبی، تفر یحی، ورزشی، تحصیلی و سایر خصوصیاتی است که یک منطقه را از سایر مناطق متمایز می سازد (الوانی و پیروزبخت 112:1385 ). در این مدل، پلیس، ویژگی­های مقصد و جاذبه­های آن، گردشگران و مهمانان، سه وجه عمده مثلث گردشگری را تشکیل می­ دهند (نمودار 2-6). این در این مدل سه عامل اصلی دارای ارتباط دو طرفه بوده و تحت تأثیر  همدیگر قرار می­گیرند الوانی و پیروزبخت 112:1385 ).

2-4-5-5) مدل لیپر

لیپر (1979) مدل خود را در  به عنوان یک چارچوب سازماندهی شده در بسیاری از مسائل گردشگری پیشنهاد کرده است. وی بسیاری از مسائل گردشگری را با توجه به فعالیتهای آن در نظر گرفته و بخش های صنعت را مجاز به استقرار می سازد و عامل جغرافیایی را در کل سفر اجتناب ناپذیر، پیش بینی کند. او سه عنصر اصلی را در سیستم گردشگری مؤثر می داند.

1-20-2-    ترکیب صنایع تولید و خدماتی فنی

بخشی از خدمات مورد نیاز شهروندان به خدمات تعمیراتی و فنی بر می گردد که عملکردی شبیه صنایع وابسته به آن دارند، و از این نظر مشمول ضوابط مکانیابی و ساماندهی صنایع شهری قرار می گیرند. از این گونه خدمات با عناوین مختلف مثل «صنایع خدماتی»، « خدمات صنعتی» و «خدماتی فنی » نام برده می شود که مترادف یکدیگرند. بنابراین اصطلاح کلی «صنایع و خدمات»در این گزارش ها، به طور اعم در معنای «صنایع و خدمات فنی » به کار رفته است(خیرخواه, 2013).

1-21-  تفکیک سایر فعالیت ها و مشاغل شهری

به جزء صنایع تولیدی شهری و خدمات فنی شهری، سایر فعالیت های شهری ( مشاغل غیر تولیدی و خدمات غیر فنی)، خارج از وظایف این مطالعات به حساب آمده و بنابراین مشمول ضوابط و توصیه های پیشنهادی در این طرح قرار نمی گیرند. بدیهی است که ساماندهی این گونه مشاغل و خدمات، بنا به ماهیت و عملکرد خاص خود، تابع عوامل و ضوابط دیگری است که به نظامات و مطالعات دیگر نیاز دارد(خیرخواه, 2013).

1-22-        صنایع مجاز و غیر مجاز

معیارهای تفکیک صنایع مجاز و غیر مجاز : با توجه به مبانی توسعه پایدار شهری، امروزه اصل پذیرش صنایع در شهر و انطباق دادن آن با منافع عمومی شهر و شهروندان، مورد قبول عموم برنامه ریزان قرار گرفته، ولی این امر به گزینش صنایع مناسب و نظارت دقیق نیاز دارد. صنایع اصولاً بسیار متنوع هستند و اثرات گوناگونی برای شهر و شهروندان ایجاد می کنند. بنابراین برای تعیین صنایعی که می توانند در شهر مستقر شوند ( صنایع مجاز)، و تفکیک صنایعی که نمی توانند در محدوده شهر حضور داشته باشند ( صنایع غیر مجاز) باید از معیارها و شاخص های گوناگون مدد گرفت. از دیدگاه برنامه ریزی و مدیریت شهری، رویکرد تک بعدی و استفاده از معیارهای صرفاً اقتصادی یا زیست محیطی، برای تشخیص و تفکیک صنایع مجاز و غیر مجاز کافی نیست و به شاخص های ترکیبی و معیارهای چندگانه نیاز دارد. به طور کلی، می توان معیارهای لازم و مناسب برای تعیین صنایع مجاز و غیر مجاز را به سه دسته تقسیم کرد : الف- معیارهای زیست محیطی ب- معیارهای اقتصادی – اجتماعی پ- معیارهای کالبدی – فضایی در حال حاضر سازمان حفاظت محیط زیست ایران مجموعه مقرراتی زیر عنوان « ضوابط و معیارهای استقرار صنایع و مراکز خدماتی» تدوین کرده که بر اساس آن انواع گروه های مجاز و غیر مجاز صنایع تعیین شده است. در این مقررات، مجموعه صنایع و مراکز خدماتی به گروه تقسیم گردیده و برای هر کدام از آن ها ضوابط مکانیابی ارائه شده است. طبق این ضوابط 3 گروه از 6 گروه می توانند با رعایت حریم و فاصله در « محدوده مصوب شهری» یا « حریم زیست محیطی » مستقر شوند. ضوابط سازمان محیط زیست، اصولاً بر مبنای شاخصهای صرفاً زیست محیطی تهیه شده و بنابراین ملاحظات اقتصادی- اجتماعی و کالبدی- فضایی در آن ها ملحوظ نگردیده است. بنابراین در مطالعات حاضر، با توجه به اهداف مورد نظر، علاوه بر پذیرش ضوابط اعلام شده از طرف سازمان حفاظت محیط زیست، سعی شده است که معیارهای جامع تری برای تفکیک صنایع مجاز و غیر مجاز ارائه گردد، به نحوی که در آن ها علاوه بر شاخص های زیست محیطی، معیارهای اقتصادی- اجتماعی و کالبدی نیز رعایت شده باشد(فرنهاد, 1381).

1-22-1-    گروه بندی صنایع مجاز و غیر مجاز

با توجه به ملاحظات، اقدام به هر نوع مکانیابی و ساماندهی صنایع شهری، مستلزم به کار گرفتن معیارهایی است که وظیفه تدوین آن ها به عهده نهادهای مختلف شهرسازی، محیط زیست و مدیریت شهری می باشد. در حال حاضر، علاوه بر ضوابط و مقرارت موجود، لازم است که با تکمیل و اصلاح مقررات محیط زیست، شهرسازی و شهرداری، معیارها و شاخص های دقیق تر و جامع تری برای شناسایی و تفکیک صنایع مجاز و غیر مجاز، تدوین گردد. با وجود این، با در نظر گرفتن اهداف این مطالعات، می توان بر اساس معیارهای سه گانه ( زیست محیطی، اقتصادی- اجتماعی) انواع و گروه های اصلی « صنایع غیر مجاز » و « صنایع مجاز » را به صورت جدول پیوست دسته بندی و معرفی کرد. البته در بخش معرفی الگوها و معیارهای ساماندهی برای گروه های مختلف صنایع، شاخص های ویژه هر گروه در حد ممکن معرفی شده است(مهدیزاده, 1379).

3- مقررات و تشکیلات ساماندهی صنایع از نظر مدیریت شهری 4- مقررات و تشکیلات ساماندهی صنایع از نظر مدیریت شهرسازی با توجه به ملاحظات فوق، شناخت مسائل و مباحث مکانیابی، ساماندهی صنایع و خدمات شهری و جستجوی معیارها و ضوابط مربوط به آن، ضرورتاً مستلزم نوعی دیدگاه کل نگر و راهکارهای چند جانبه است. در واقع، مهم ترین نتیجه ای که از بررسی تجارب ساماندهی صنایع در ایران و جهان، به دست می آید این « راهبرد » اصلی است که : هر نوع دخالت آگاهانه و هدفمند در روند مکانیابی و ساماندهی صنایع و خدمات شهر، نیاز مبرم به یک « نگرش سیستمی » یعنی رویکرد جامع نگر، برنامه ریزی فرابخشی و مدیریت اجرایی مشترک دارد(سلطانی, 1371).

1-19-   پیوستگی متقابل شهر و صنعت

صنایع و خدمات فنی، از یکسو، مورد نیاز شهروندان هستند و برای تحرکو توسعه شهر مفیدند، و از سوی دیگر، صدمات و خسارات نسبتاً جدی به شهر و شهروندان وارد می سازند. بنابراین رابطه صنعت و شهر، موضوعی پیچیده و چند بعدی استو تعیین این که چه صنایعی باید و یا می توانند در شهر مستقر شوند ( صنایع مجاز)، و چه صنایعی نباید و نمی توانند در شهر حضور داشته باشند ( صنایع غیر مجاز) امری بحثانگیز و مورد اختلافنظر است(مظفر et al.). به طور کلی، سه دیدگاه عمده در زمینه نحوه نگرش به استقرار صنایع و خدمات در شهر وجود دارد که در زیر خلاصه شده است. دیدگاه های عمده در زمینه استقرار صنایع در شهر : الف- نظریه جذب صنایع ( دیدگاه اقتصادی ) : مکانیابی و استقرار در شهرها و مراکز جمعیتی به منظور برخورداری از زیرساخت های ارزان شهری بر اساسقانون حداکثر سود و حداقل هزینه ب- نظریه طرد صنایع ( دیدگاه زیست محیطی ) : دفع و نفی هر گونه فعالیت صنعتی از مناطق مسکونی و مراکز جمعیتی بر اساس ملاحظات افراطی زیست- محیطی با نظرات ضد تمدن صنعتی پ- نظریه گزینش صنایع ( دیدگاه توسعه پایدار ) : تلفیق صنعت و شهر بر اساس برنامه ریزی و ساماندهی بهینه، به منظور ایجاد سازگاری میان صنعت و شهر در راستای توسعه پایدار و همه جانبه در شرایط کنونی جهان معاصر، همراه با تکامل نظریه ها و روش های برنامه ریزی و توسعه، دیدگاه های صرف توسعه اقتصادی و رشد بی رویه صنایع، و یا نفی و طرد یک سویه صنعت از مراکز جمعیتی جای خود را به دیدگاه سومی داده و تلاش مجامع ملی و بین المللی توسعه، در این راستا بسیج شده است. بر پایه این نگرش، نظام بخشی به مناسبات کالبدی- اجتماعی شهر و پاسخگویی به نیازهای همه جانبه جامعه، نه با قبول بی چون و چرای توسعه صنعتی و نه با نفی و طرد صنعت میسر است. برای دستیابی به ،« توسعه پایدار » ، « رفاه اجتماعی » و « اعتلای کیفیت زندگی » راهی جز آشتی صنعت و شهر و جستجوی راه های بهتر برای تحقق آن وجود ندارد. از دیدگاه « توسعه پایدار شهری » امروزه به جای تأکید بر جداسازی صنایع از شهر، بیشتر توصیه می شود که زمینه ها و پیش شرط های لازم برای ایجاد هماهنگی میان صنعت و محیط شهر (کالبدی و اجتماعی)، از طریق تکامل تکنولوژی، توسعه تمهیدات کالبدی، گسترش طراحی شهری و ساماندهی فضایی، افزایش آگاهی و نظارت زیست محیطی، تقویت برنامه ریزی و مدیریت شهری و غیره فراهم گردد که این امر، به نوبه خود، مستلزم بازنگری در روش های شهرسازی و پذیرش انعطاف پذیری و پویایی در ضوابط منطقه بندی و مقررات ساماندهی صنایع است(ب. سلطانی, 1371).

1-20-     مرزبندی صنایع و خدمات  شهری و غیرشهری

نکته بسیار مهم از نظر برنامه ریزی و مدیریت شهری این است که همه فعالیت های صنعتی و خدماتی ارتباط ضروری و مستقیم با نظام کالبد فضایی شهر ندارند. در واقع بسیاری از فعالیت های تولیدی و خدماتی، اگرچه به طور غیر مستقیم با حیات شهر مرتبط هستند، ولی می توانند و گاه می یابد در خارج از حوزه کالبدی شهر مستقر شوند. این گونه صنایع مشمول ضوابط عام مکانیابی صنایع و مراکز خدماتی قرار می گیرند که معمولاً مقیاس ملی و فراشهری دارند و بنابراین از حوزه مسئولیت و دخالت مدیریت شهری خارج می شوند. اما مکانیابی و ساماندهی آن دسته از صنایع و خدمات فنی که ارتباط تنگاتنگ و ضروری با حیات و کالبد شهر دارد، وظیفه خاص برنامه ریزی و مدیریت شهری محسوب می شود که هدف نهایی آن انطباق دادن عملکرد  صنعت با محیط شهر و نیازهای شهروندان است. از این نظر لازم است که نوعی مرزبندی و تفکیک میان « صنایع غیر شهری » و « صنایع شهری » صورت گیرد، تا چارچوب مسئولیت، حوزه عمل و مداخل برنامه ریزی و مدیریت شهری در زمینه ساماندهی صنایع معلوم و مشخص گردد. بر پایه ملاحظات فوق، در این مطالعات، قلمرو تعاریف مربوط به فعالیت های تولیدی و خدماتی و دایره شمول پیشنهادات مربوط به ساماندهی آنها، به صورت زیر تدقیق و منظور شده است(فروزانفر, 1385).

1-20-1-    طبقه بندی صنایع به دو گروه کلی شهری و غیر شهری :

این تفکیک و دسته بندی، از یکسو، نوع ویژگی های صنایع و خدمات لازم و مفید برای شهر را مشخص می سازد و معیارهای دقیق تری برای تعیین صنایع مجاز و غیرمجاز به دست می دهد و از طرف دیگر وظایف خاص مدیریت شهری در زمینه ساماندهی صنایع و خدمات و نحوه همکاری با دیگر نهادهای مسئول را معلوم می کند. بدیهی است که تأکید اصلی پیشنهادات و توصیه ها معطوف به صنایع و خدمات شهری است.

2-6-1-حوزه‌های کسب و کار گروه مپنا : گروه مپنا، به عنوان یکی از مجموعه‌های صنعتی مطرح ایرانی در حال حاضر در سه حوزه عمده و زیربنایی مشغول به فعالیت است. این سه حوزه عبارتند از: نیرو، نفت و گاز و حمل و نقل ریلی. در هر سه این حوزه‌ها، که در رده صنایع راهبردی و زیرساختی دسته‌بندی می‌شوند، گروه مپنا تجربیات موفقی را در سطح ملی و جهانی رقم زده و سابقه چشمگیری در اجرای پروژه‌های بزرگ در این حوزه‌ها از خود بر جای گذاشته است. احداث نزدیک به 30 هزار مگاوات واحد نیروگاهی حرارتی در کنار تولید تمامی تجهیزات اصلی نیروگاهی، حضور در پروژه توسعه میدان گازی پارس جنوبی (بزرگترین میدان گازی جهان)، تولید لوکوموتیو دیزل الکتریک و اجرای پروژه‌های مترو و مونوریل، نمایانگر توانمندی‌های گروه مپنا در عرصه صنایع مادر است. 2-6-1-1- صنعت نیرو بدون شک در عصر پر شتاب ما، هیچ عرصه‌ای وجود ندارد که از انرژی الکتریکی بی‌نیاز باشد و به همین دلیل، برق ماهیتی راهبردی به خود گرفته است، به گونه‌ای که دستیابی به توسعه همه جانبه، بدون برخورداری از زیرساختهای لازم جهت تولید مطمئن این انرژی حیاتی امکان‌پذیر نیست. با رشد جمعیت و گسترش حوزه‌های کسب و کار، تقاضای مصرف انرژی برق، همواره نرخی فزاینده داشته و تأمین مقرون به صرفه این کالای راهبردی، نیازمند احداث نیروگاههای متعدد و توسعه مستمر ظرفیت تولید است.مپنا در ابتدای تأسیس با هدف مدیریت اجرای پروژه‌های نیروگاهی در ایران تأسیس شد. کلمه «مپنا» از حروف ابتدایی کلمات تشکیل‌دهنده نام اصلی شرکت یعنی «مدیریت پروژه‌های نیروگاهی ایران» برگرفته شده است که البته در طول نزدیک به دو دهه پس از تأسیس خود، به عرصه‌های صنایع مادر دیگر نیز وارد شد. تأمین انرژی الکتریکی مهمترین حوزه فعالیت مپنا از ابتدای تأسیس تاکنون بوده است. مپنا در مسیر توسعه خود، رفته رفته به یک مجموعه عظیم صنعتی دانش بنیان در این حوزه بدل شده است. اینک در حوزه برق حرارتی، تمامی شرایط لازم و در زمینه‌هایی همچون تولید تجهیزات اصلی، دانش طراحی و مهندسی، توان مدیریت و اجرای پروژه، سرمایه‌گذاری، بهره‌برداری و … جهت اجرای پروژه در مپنا نهادینه است. صنعت نیرو، اولین حوزه فعالیت گروه مپنا است که بخش عمده ساختار گروه به آن اختصاص یافته است. گروه مپنا با بیش از 56000 مگاوات پروژه‌های نیروگاهی خاتمه یافته، در دست اجرا و آتی خود، در تأمین حدود 90 درصد از ظرفیت نصب شده نیروگاه‌های ایران مشارکت فعال داشته است. از سوی دیگر گروه مپنا به عنوان سرمایه­گذار پروژه­های نیروگاهی خصوصی (IPP)، چندین نیروگاه خصوصی را در چارچوب روش های ساخت، بهره‌برداری و واگذاری (BOT) و ساخت، تملیک و بهره‌برداری (BOO) با ظرفیت حدود 9500 مگاوات و ارزشی نزدیک به 4 میلیارد یورو را توسعه داده، احداث نموده و هم‌اکنون در مالکیت خود دارد که مشغول به تولید برق هستند. همچنین گروه مپنا تنها سازنده کلیه تجهیزات اصلی نیروگاه‌های حرارتی، از جمله توربین‌های گاز و بخار، تجهیزات جانبی توربین، پره توربین، ژنراتور، بویلرهای بازیاب حرارتی (HRSG)، بویلرهای معمولی و تجهیزات جانبی آنها تحت لیسانس شرکتهای معتبر جهانی در ایران می‌باشد.گروه مپنا با نگاه به مسؤولیت اجتماعی خود در قبال محیط زیست، در چند سال اخیر، استفاده از منابع تجدیدپذیر مانند انرژی باد و نیز استفاده از فناوری‌های نوین جهت بهینه‌سازی تولید انرژی نظیر تولید پراکنده و تولید همزمان برق و بخار (DG/CHP) را به حوزه‌های کسب و کار خود افزوده است.گروه مپنا اولین و بزرگترین پیمانکار عمومی نیروگاهی در خاورمیانه و غرب آسیا، اولین و بزرگترین سازنده کلیه تجهیزات اصلی نیروگاهی در مناطق فوق و اولین و بزرگترین سرمایه‌گذار طرح‌های نیروگاهی خصوصی در کشور محسوب می­شود. علاوه بر آن در طول سالهای فعالیت و در پاسخ به رشد و توسعه بازار برق و به منظور حمایت از پروژه‌های نیروگاهی خصوصی، گروه مپنا ارائه «خدمات پس از فروش» و «تعمیر و نگهداری» نیروگاه‌ها را نیز در سبد محصولات و خدمات خود ارائه می­نماید.طیف گسترده محصولات و خدمات گروه مپنا با برخوداری از کیفیت رقابتی، باعث توسعه حضور در بازارهای بین‌المللی به ویژه در خاورمیانه و قاره آفریقا شده است که از میان آنها می‌توان به پروژه‌های اجرا شده یا در دست اجرا در کشورهای عراق، سوریه، ترکیه، عمان و لبنان اشاره نمود.سهام شرکت مپنا (سهام عام) به عنوان سومین شرکت بزرگ خاورمیانه در صنعت نیرو در حال حاضر در بازار بورس و اوراق بهادار تهران مبادله می‌شود.بدون شک در عصر پر شتاب ما، هیچ عرصه‌ای وجود ندارد که از انرژی الکتریکی بی‌نیاز باشد و به همین دلیل، برق ماهیتی راهبردی به خود گرفته است، به گونه‌ای که دستیابی به توسعه همه جانبه، بدون برخورداری از زیرساختهای لازم جهت تولید مطمئن این انرژی حیاتی امکان‌پذیر نیست. با رشد جمعیت و گسترش حوزه‌های کسب و کار، تقاضای مصرف انرژی برق، همواره نرخی فزاینده داشته و تأمین مقرون به صرفه این کالای راهبردی، نیازمند احداث نیروگاههای متعدد و توسعه مستمر ظرفیت تولید است.مپنا در ابتدای تأسیس با هدف مدیریت اجرای پروژه‌های نیروگاهی در ایران تأسیس شد. کلمه «مپنا» از حروف ابتدایی کلمات تشکیل‌دهنده نام اصلی شرکت یعنی «مدیریت پروژه‌های نیروگاهی ایران» برگرفته شده است که البته در طول نزدیک به دو دهه پس از تأسیس خود، به عرصه‌های صنایع مادر دیگر نیز وارد شد. تأمین انرژی الکتریکی مهمترین حوزه فعالیت مپنا از ابتدای تأسیس تاکنون بوده است. مپنا در مسیر توسعه خود، رفته رفته به یک مجموعه عظیم صنعتی دانش بنیان در این حوزه بدل شده است. اینک در حوزه برق حرارتی، تمامی شرایط لازم و در زمینه‌هایی همچون تولید تجهیزات اصلی، دانش طراحی و مهندسی، توان مدیریت و اجرای پروژه، سرمایه‌گذاری، بهره‌برداری و … جهت اجرای پروژه در مپنا نهادینه است. 2-6-1-2-صنعت نفت و گاز ایران با قرارگیری در جایگاه دوم ذخایر نفت و گاز جهان به عنوان یکی از بازیگران اصلی این حوزه از صنعت مطرح بوده و در میان کشورهای صاحب منابع انرژی فسیلی از موقعیت ویژه‌ای برخوردار است. تکیه اقتصاد ایران بر پایه درآمدهای حاصل از فروش نفت و گاز از یک سو و خلأ ناشی از عدم حضور شرکت‌های پیمانکاری بومی بزرگ متناسب با نیاز بازار نفت و گاز کشور مهمترین عامل برای توجه ویژه مپنا به این حوزه استراتژیک و پرچالش صنعت ارزیابی می‌گردد. از سوی دیگر، تجربیات ممتاز و چشمگیر گروه مپنا در اجرای موفقیت‌آمیز پروژه‌های بزرگ تأمین انرژی و بهره‌‌جویی از سیستم‌های نوین مدیریت، همواره به عنوان یک تکیه‌گاه قابل اعتماد برای عرصه‌های تخصصی نفت و گاز تلقی شده است.عزم جدی و راسخ مدیریت مپنا بر توسعه فعالیت‌های این گروه در حوزه نفت و گاز و کسب سهم قابل توجهی از بازار داخلی این صنعت قرار دارد. نفت و گاز، اکنون یکی از حوزه‌های قابل توجه کسب و کار در مپنا محسوب می‌گردد.در مدت زمانی کوتاه از ورود به عرصه نفت و گاز، پس از اجرای پروژه‌های EPC یوتیلیتی در تأسیسات نفت، گاز و پتروشیمی؛ گروه مپنا به حوزه پروژه‌های فرآیندی و توسعه میادین وارد شد و اکنون یکی از پیمانکاران مطرح ایرانی در این صنعت به شمار می‌آید. با وجود جوان بودن فعالیت‌های گروه مپنا در این صنعت، اقبال مشتریان در بازارهای داخلی و خارجی حاکی از رشد روزافزون توانمندیهای مپنا در صنعت نفت و گاز است که رفته رفته به محور اصلی درآمدزایی گروه در آینده نزدیک بدل خواهد شد.گروه مپنا در حال حاضر نه تنها در زمینه تولید تجهیزات اصلی این صنعت نظیر توربوکمپرسورهای خطوط انتقال گاز فعالیتی پررنگ دارد، بلکه در اجرای پروژه‌های مختلف نظیر توسعه میادین، حفاری در خشکی و دریا، واحدهای فرآیندی میان دستی و پایین دستی، تأسیسات جانبی و یوتیلیتی و ساخت مخازن فعالیتی چشمگیر دارد. بهره‌گیری از همکاری تنگاتنگ با شرکتهای معتبر بین‌المللی اخذ استانداردهای فنی و کیفی، توانایی اجرای پروژه‌های عظیم، اخذ دانش فنی مورد نیاز و ارتباط با فعالان مطرح این صنعت، از مزایای رقابتی گروه مپنا به شمار می‌آید که باعث شتاب بخشیدن به فرآیند توسعه و تعالی گروه در این عرصه شده است. اهداف و رویکردها اهداف و رویکردهای ما در صنعت نفت و گاز به شرح زیر تعریف شده است:

• تبدیل شدن به یکی از پیمانکاران مطرح EPD برای انجام پروژه‌های حفاری در دریا و خشکی
• پاسخگویی به نیازهای کشور برای توسعه میادین نفت و گاز و ارتقاء فناوری‌های مرتبط
• تبدیل شدن به یک پیمانکار مطرح فرآیند محور EPC در حوزه‌های میان دستی و پایین دستی
• ایجاد هم‌افزائی از طریق بهره‌گیری از قابلیت‌ها و امکانات اجرایی و عملیاتی گروه مپنا
• تداوم و توسعه بیش از پیش فرآیند انتقال دانش فنی و توسعه فناوری جهت بومی‌سازی توان ساخت تجهیزات اصلی مورد نیاز
• بهره‌مندی از تجربیات گذشته، همچنین بکارگیری توانمندی‌ها و امکانات تأمین تجهیزات و مالی موجود در بخش نفت و گاز
• بکارگیری ذخیره غنی مدیریت پروژه و سیستم‌های موجود در سطح گروه

2-2-20- برنامه ریزی و توسعه منابع انسانی رشد انسان در روند برخورد فعال و موفقیت آمیز با محیط پدید می آید. فرد با قرار گرفتن در یک موقعیت جدید ناچار است برای پیدا نمودن پاسخهای جدید به آن شرایط تلاش نماید چانچه این واکنش در مقابله با وضعیت جدید موفق باشد فرد برخوردهای خود را با محیط گسترش خواهد داد و در صورتی که عکس العملها موفقیت آمیز نباشد شخص باید در برخورد خود با محیط تجدید نظر  کند برای این که سازمان به تواند از رشد برخوردار شود باید در طول دوره زمانی مشخص قادر به ایفای نقش موثر باشد باید بتواند در زمینه های مختلف همچون استخدام ، مدیریت ، توسعه ، ارزیابی کار ، برکناری و جایگزینی نیروی انسانی را برنامه ریزی نماید به طوری که انجام وظایف سازمان را تضمین نماید. عمل برنامه ریزی نیروی انسانی در واقع پر اهمیت ترین بخش در مدیریت منابع در سازمانهاست. زیرا نیازهای سازمان به مشاغل گوناگون با افزایش پیچیدگی و دگرگونی شرایط محیطی پیوسته در معرض تغییر و دگر گونی قرار می گیرد. به بیان دیگر ، فرض  اساسی در مورد رشد سازمان ها، یادگیری سازمان ها در طول زمان است. به همین جهت ماهیت مشاغل مورد نیاز شرکت تغییر می یابد به این معنی که این قبیل تغییرات باید به طور مستمر موردارزیابی قرار گیرد تا انواع مناسبی از منابع نیروی انسانی مورد نیاز برای انجام کارهای مختلف سازمان استخدام و یا تربیت شوند. اعتقاد بر این است که در مورد بسیاری از فعالیتها نظیر استخدام ، انتخاب ، ارزیابی عملکرد وغیره ، برنامه ریزیهایی معین وجوددارند که امکان می دهد موفقیت یا عدم موفقیت اقدامات ذکر شده برای تامین نیازهای سازمانی ، بدون در نظرگیری چگونگی تاثیر آنها در ایجاد زمینه های رشد فردی کارکنان ، ارزیابی شود. 2-3- شایستگی 2-3-1- ا فری سن نقشهای جدید برای مدیران درنظر می گیرد: 1 – نقش مدیران به عنوان تاریخ دان ; 2 – مدیران به عنوان مشوقین ; 3 – مدیران نقش چراغ هدایت را دارند; 4 – مدیران به عنوان یک انسان شناس . اینکه مدیران با چه استانداردی کار می کنند مهم نیست . مدیران موثر باید در به وجودآوردن تیم کاری ماهر باشند، مدیران باید ریسک را بپذیرند و راستی ، صداقت ،مسئولیت پذیری را به نمایش درآورند و آماده گرفتن نقشهای جدید باشند.( FEIRSEN,1994) گریفین مدیران را برای انجام صحیح وظایف مدیریتی ملزم به تعدادی مهارت خاص دانست که ازجمله این مهارتها عبارتند از: 1 – مهارت انسانی ; 2 – مهارت فنی ; 3 – مهارت ادراکی ; 4 – مهارت تشخیصی ; 5 – مهارت ارتباطی ; 6 – مهارت تصمیم گیری ; 7 – مهارت در مدیریت زمان (GRRIFFIN,1994) به عقیده وی مهارت تشخیصی یعنی مهارتهایی که یک مدیر را به دادن مناسبترین پاسخ به یک موقعیت قادر می کند. مدیران باید بتوانند تنوعات را مدیریت کنند. آنان بایدقادر باشند که یک گروهی از افراد باهوش و افراد ماهر که دارای شخصیتهای متفاوت فردی هستند را در یک تیم هماهنگ کرده و هدایت سازند.( CLARK,1995) هولی و انگلیش و استفی  در کتاب «مهارتها برای رهبری موفق در قرن 21، استانداردها برای عملکردهای بالا و عالی مدیران  به مهارتهای ذیل اشاره دارند که برای مدیریت موثر و اساسی هستند: رهبری آگاهانه ; سیاست و اداره کردن ; ارتباطات و روابط جمعی ; مدیریت سازمانی ; برنامه ریزی و توسعه ; ارزیابی کارکنان و مدیریت پرسنل ; پیشرفت و توسعه کارکنان ; تحقیق ; ارزشها و اصول اخلاقی رهبری .( HOYLE, ENGLISH, STEFFY) به طورکلی می توان مولفه های شایستگی را در شش گروه کلی (ابعاد شایستگی )جای داد: (غفاریان، 1379) 1 – دانش و معلومات حرفه ای ; 2 – مهارتها (مهارتهای رفتاری ، مهارتهای فکری );