و در مدل پوششی محدودیت اول و دوم مدل به صورت زیر می گردد : از آنجا که در مرحله دوم محدودیت مربوط به واحد تحت بررسی که حد بالای آن عدد 1 می باشد حذف می شود مقدار کارایی می توانند بیش از یک گردد. به این ترتیب واحدهای کارا با امتیازاتی بالاتر از یک رتبه بندی می گردند. یکی دیگر از روش های رتبه بندی واحدهای کارا استفاده از مدل «کارایی متقاطع[61]» می باشد که توان بالایی در تفکیک پذیری واحدهای کارا دارد. در سال 1996 تورگرسن[62] مدلی به منظور رتبه بندی واحدهای کارای ناشی از حل مدل تحلیل پوششی داده ها معرفی کرد. بر اساس این روش میزان اهمیت یک واحد کارا به عنوان الگویی برای واحدهای غیرکارا سنجیده می شود. شاخص الگو برداری در این روش در دو مرحله محاسبه می شود. سپس مدل زیر برای مقایسه واحدهای کارا بر اساس شاخص الگو برداری توسعه می یابد. گروه دیگری از روش های رتبه بندی مبتنی بر کاربرد روش های آماری می باشند که از آن جمله می توان به همبستگی استاندارد، تجزیه و تحلیل تفکیک خطی و تجزیه و تحلیل شاخص های تفکیک خطی اشاره نمود(سالک روشنی،1390).

1-7-2-  روش شاخص کمینه حداکثر زیان(پشیمانی)[63]

در ارزیابی بازه ای کارایی، از آنجایی که امتیاز کارایی نهایی برای هر واحد تصمیم گیری بوسیله یک بازه نشان داده می شود، یک رویکرد رتبه بندی عملی ساده برای مقایسه و رتبه بندی کارایی واحدهای مختلف مورد نیاز است. تعدادی رویکرد برای رتبه بندی اعداد بازه ای  قبلا توسعه داده شده بودند ولی همه آن ها کاستی هایی را دارا بودند. خصوصا هنگامی که اعداد بازه ای دارای مرکز مشترک و عرض متفاوت بودند، قادر به شناسایی و تمایز بین آن ها نبودند. در اینجا ما روش MRA توسعه یافته توسط  وانگ[64] و همکارانش را معرفی می کنیم. این رویکرد دارای تعدادی ویژگی های جالب است که می توان از آن ها برای مقایسه و رتبه بندی کارایی بازه ای واحدهای تصمیم گیری استفاده کرد حتی در صورتی که دارای مرکز مشترک و شعاع متفاوت باشند. روش به صورت زیر خلاصه می شود: با در نظر گرفتن   به عنوان بازه های کارایی واحدهای تصمیم گیری ،  و  نشان دهنده مرکزها و عرض آن ها می باشد. با فرض اینکه  به عنوان بهترین بازه کارایی انتخاب شود و  ، واضح است که اگر  باشد، واحد تصمیم گیری ممکن است از افت کارایی رنج ببرد که به آن فرصت از دست رفته نیز می گویند، و احساس پشیمانی کند. حداکثر افت کارایی که این واحد ممکن است از آن رنج ببرد از فرمول زیر به دست می آید: اگر  باشد، واحد هیچ مقدار کارایی را از دست نداده و احساس پشیمانی نمی کند. در این حالت،پشیمانی یا فرصت از دست رفته آن صفر در نظر گرفته می شود،  . با ترکیب دو حالت بالا خواهیم داشت که : بنابراین شاخص کمینه حداکثر زیان بازه کارایی را انتخاب خواهد کرد که شرایط زیر را ارضا کند و بهترین بازه کارایی باشد: براساس تجزیه و تحلیل های بالا، ما تعریف های زیر را برای مقایسه و رتبه بندی بازه های کارایی می دهیم. تعریف. با در نظر گرفتن ، به عنوان مجموعه بازه های کارایی، حداکثر افت کارایی یا حداکثر زیان هر بازه کارایی  به صورت زیر تعریف می شود: این نشان می دهد که بازه کارایی با کمینه حداکثر افت کارایی، بهترین بازه کارایی می باشد. از آنجایی که حداکثر فقدان کارایی اعداد نسبی هستند آن ها با توجه به حداکثر کارایی میان همه بازه های کارایی محاسبه می شوند. بنابراین آن ها می توانند برای انتخاب مرغوب ترین بازه کارایی از میان مجموعه بازه های کارایی به کار روند. ولی نمی توان از آن ها برای رتبه بندی مستقیم آن ها استفاده کرد(Wang and el, 2005). حال برای رتبه بندی DMU ها، گام های حذفی زیر را داریم: گام 1- ماکزیمم عدد کارایی را محاسبه می کنیم، بهترین بازه کارایی، بازه کارایی است که کمترین مقدار افسوس را دارد به طور مثال  را در نظر می گیریم که گام 2-  را حذف می کنیم و دوباره عدم کارایی را برای بقیه بازه ها محاسبه می کنیم و بهترین بازه کارایی را بین n-1 بازه کارایی تعیین می کنیم، فرض کنیم  – انتخاب شده است که گام 3-  را حذف می کنیم و همین کار را برای n-2 بازه کارایی انجام می دهیم.

3-1- مقدمه

هرگز نمی توان ادعا نمود و مطمئن بود که شناخت های بدست آمده حقیقت دارند زیرا زمینه شناخت مورد پژوهش نا محدود و آگاهی و روش های ما برای کشف حقیقت محدود هستند. حال اگر فرض بر این باشد که هدف فعالیتهای پژوهشی حقیقت جویی است و پژوهشگران با صداقت به دنبال این هدف می باشند آنچه را که ایشان انجام می دهند و می یابند. می توان کوششی برای نزدیکی  به حقیقت  دانست ( رفیع پور، ص 80: 1383 ) دستیابی به هدفهای تحقیق میسر نخواهد بود، مگر زمانی که جستجوی شناخت یا روش شناسی  درست صورت پذیرد. « دکارت در این رابطه روش را راهی می داند که به منظور دستیابی به حقیقت در علوم باید پیمود » ( خاکی، ص 194 – 193 : 1382 )

3-2 روش تحقیق

روش های متعددی برای تحقیق بکار برده می شود و معمولاً محققان در خصوص تعریف مشخص  از انواع روش­های تحقیق، اتفاق نظر نداشته و بر این اساس تقسیم­بندی­های متفاوتی از آن بعمل آمده است. لازم به ذکر است این پژوهش از نظر هدف، از نوع کاربردی گردآوری داده شده است و روش گردآوری اطلاعات نیز میدانی می باشد. از نظر هدف می توان روش تحقیق را به روش های: تاریخی، توصیفی و تجربی تقسیم بندی کرد همچنین تحقیق را از لحاظ ماهیت و روش به سه دسته کلی : بنیادی، نظری و کاربردی تقسیم بندی می کنند. روش های توصیفی مطالعه واقعی و منظم خصوصیات یک موقعیت یا یک موضوع است  محقق به کشف عقاید، افکار، ادراکات و ترجیحات افراد از طریق این روش می ­پردازد. به عبارت دیگر محقق در این گونه تحقیقات سعی  می کند « آنچه هست » را بدون دخالت یا استنتاج ذهنی گزارش دهدو نتایج عینی از موقعیت بگیرد و هدف از استفاده از این روش توصیف، ثبت و تحلیل و تفسیر شرایط موجود است. انجام تحقیق توصیفی از لحاظ روش گرد آوری اطلاعات را می توان به کتابخانه ای، مشاهده ای و پیمایشی تقسیم کرد. در این تحقیق روش پیمایشی جهت گرد آوری اطلاعات استفاده شده است، لذا آن را می توان در زمره تحقیق های میدانی قرار داد. در این نوع تحقیق به توصیف  و تفسیر شرایط و روابط موجود پرداخته می شود و بررسی های انجام شده  بر اساس این روش در سازمانهای واقعی و توسط افراد واقعی صورت می پذیرد و متغیر ها در این روش دستکاری نمی شوند و در حالت طبیعی مورد بررسی قرار می گیرند و این از برتریهای روش تحقیق توصیفی در مطالعات سازمانی است. یکی از مهمترین گرایشهای جدید در راستای شناخت بهتر پدیده ها، دوری از تک علیتی[4] است که خود به منزله طرد مکاتبی بسیار است. حال که هر پدیده چند یا چندین عامل دارد، باید تمامی آنان را به حساب آورد. سهم هر یک را در پیدایی یا تغییر در معلول شناخت و رابطه متقابل آنان را با یکدیگر دید و سنجید. این مقدمه تحقیقات چند متغیره است که در نهایت لزوم فراهم سازی مدلهای علی را بی استثنا در همه پژوهشهای اجتماعی مطرح می سازد ( سارو خانی، جلد دوم، ص 447 : 1375 ). بنابراین تحقیق حاضر، از نظر روش کاربردی و از نظر هدف توصیفی وابزار گرد آوری اطلاعات از طریق پرسشنامه و مصاحبه از صاحب نظران شرکت ارتباطات سیار ایران تهیه گردیده است.

3-3- جامعه آماری و حجم نمونه مورد تحقیق

قلمرو موضوعی تحقیق: باتوجه به بررسی و ارزیابی صنعت ارتباطات با معیارهای چندگانه در شرکت ارتباطات سیار ایران(موردی شهر تهران). لذا قلمرو موضوعی تحقیق مورد نظر صنعت ارتباطات می باشد.   قلمرو مکانی تحقیق

• حمایت فرد از خود؛
• حمایت مدیر از فرد؛
• حمایت قانون از فرد؛

سازمان می تواند از طریق نوشتن‌، صحبت کردن و یا سخنرانی یک قانونگذار و یا فرد سیاسی حمایت جمعی را در سازمان اشاعه دهد . در صورتی که کارکنان بدانند که منابع برای پیشرفت فردی آنها در سازمان مهیاست و حمایتهای لازم در این مسیر نیز وجود دارد ، توانمند سازی با سرعت و شتاب بالایی انجام       می پذیرد .

2-2-10- روش های توانمندسازی کارکنان

2-2-10-1- توانمندسازی و آموزش :

بی شک آموزش موثر و نافذ یکی از ابزارهای مهم در توانمندسازی کارکنان برای رسیدن به اهداف سازمانی است . برنامه های آموزشی در صورتی مفید خواهند بود که با مشارکت کارکنان و با اتکا به روش های علمی اجرا و حمایت شوند. هدف واقعی برنامه های آموزشی ارتباط بین کارکنان و مدیریت و همچنین مشارکت در برنامه های سازمانی برای بالا بردن انگیزه های کاری است.

2-2-10-2- توانمندسازی و مشارکت :

مشارکت کارکنان در سازمان شامل توانمندسازی و کار تیمی است. برخی نیز مشارکت کارکنان را هسته اصلی دموکراسی می دانند.

2-2-10-3- توانمندسازی و اتحادیه ها:

در بسیاری از سازمان ها و صنایع اتحادیه های مصلحت اندیشانه ای ایجاد شده که قصد و هدف واقعی    آن ها دور نگه داشتن کارکنان برای گرایش به اتحادیه های واقعی است. به خاطر ترس از این موضوع که با به وجود آمدن اتحادیه ها کنترل بر کارکنان کمتر خواهد شد. در طول تاریخ اتحادیه ها تنها موسساتی بودند که توانسته اند حس توانمندی را به کارکنان القاء کنند. زیرا بین آن ها و کارفرمایان قدرت نامنظمی وجود دارد و به کارکنان قدرتی می بخشد تا ضمن اسقلال نسبی در کار در مقابل صدای مهیب کارفرمایان از خود مقاومت نشان دهند.

2-2-10-4- توانمندسازی ؛ گروه ها و کیفیت:

گروه ها اشکال بسیار قدرتمندی از کنترل های اجتماعی هستند. تأثیر گروه بر افراد بیشتر از تأثیر فرهنگ سازمانی از آن هاست (غلامی،بدون سال ،14 ).

2-2-11- پیش نیازهای  توانمندسازی

توانمندسازی کارکنان مستلزم سه پیش نیاز محیط سازمانی، سبک رهبری و ویژگیهای حرفه ای است. این پیش نیازها ، بستر لازم برای موفقیت برنامه های توانمندسازی را فراهم می آورند. همراه پیش نیازها دو اهرم دیگر یعنی عدم تمرکز قدرت و پاداش مبتنی بر عملکرد می توانند به عنوان مکمل برنامه ها عمل کنند.

اطلاعات ترازنامه طبقه بندی خاص خود را دارد. مثلا اول دارایی ها ذکر می ‌شود، بعد بدهی‌ها و درآخر حقوق صاحبان سهام. ترازنامه، برای سهامداران از این جهت با اهمیت است که معلوم می کند، شرکت چه میزان دارایی،چه میزان بدهی وسرمایه دارد و بدین وسیله می توان قدرت شرکت را پیش بینی کرد. در واقع ترازنامه، وضعیت مالی شرکت را در یک لحظه زمانی نشان می دهد و مانند عکسی است که در یک لحظه از شرکت گرفته شده باشد (شهر آبادی، بشیری، 1389). صورتهای سود و زیان صورت سود و زیان وسیله ای است برای تعیین قدرت سود دهی شرکت در یک دوره زمانی مشخص.صورت های سود و زیان غالبا به صورت فصلی تهیه می شوند و آنها را صورت میان دوره می نامند. صرف نظر از زمان شروع، پایان و طول دوره مالی شرکت، نکته مهم این است که در صورت سود و زیان، فعالیتهای شرکت برای یک دوره زمانی مشخص خلاصه می‌شود(پی نوو، 1374). صورت جریانهای نقدی سومین صورت مهم صورت جریانهای نقدی است.در این صورت، جریانهای نقدی شرکت در فاصله دو دوره زمانی مشخص زمانی محاسبه می شود.بیشتر داده های این صورت از دو ترازنامه ای که در آن دو دوره زمانی تهیه شده اند؛ گرفته می شود. داده های اضافی نیز از صورت سود و زیان همین دوره زمانی گرفته می‌شود.صورت جریانهای نقدی بصورت یک منبع اطلاعاتی مالی، پیوست ترازنامه و صورت سود و زیان است که در گزارشهای مالی سالانه منتشر می شود و این نشانه اهمیت این صورت است(پی نوو، 1374). نسبت های مالی و شاخص های عملکرد شرکت های موفق از جمله پیامدهای سیر تکاملی حسابداری ، استفاده از نسبت های مالی[6] برای تجزیه تحلیل صورتهای مالی است(انواری رستمی، ختن لو، 1385). نسبت مالی، نسبت ارزش های به دست آمده از اقلام صورت های مالی شرکت است که برای شناخت وضعیت مالی شرکت و بررسی نقاط ضعف و قوت آن به کار می رود(شهر آبادی، دیگران، 1389). نسبتهای مالی، معمولاً به پنج گروه نسبتهای نقدینگی[7]، بدهی(اهرمی)[8]، کارائی(فعالیت) [9]و سودآوری[10]  و رشد[11] تقسیم می شوند که هریک از آنها نیز دارای چندین زیرگروه است. با نسبت های نقدینگی می‌توان قدرت شرکت را در پرداخت بدهی های جاری(آنگاه که تاریخ سررسید آنها برسد) تعیین کرد. با بهره گرفتن از نسبت های فعالیت می توان درجه کارایی شرکت را از نظر استفاده موثر از منابع تعیین کرد. میزان وجوهی را که شرکت از راه گرفتن وام تامین کرده است بوسیله نسبتهای بدهی یا اهرمی نشان می دهند. توانایی شرکت در بدست آوردن سود بوسیله نسبت های سودآوری نشان داده می شود(پی نوو، 1374).نسبت های رشد نشان می‌دهند وضعیت شرکت در صنعت تا چه میزان مناسب است(ارتگرل و کاراکازوگلو ، 2007). 2-8 روش های تصمیم گیری چند معیاره روش تصمیم‌گیری چند معیاره فرآیند یافتن بهترین گزینه از بین تمام گزینه های موجه است به طوری که همه گزینه ها قابلیت ارزیابی توسط تعدادی شاخص یا معیار را داشته باشند(تان و چن، 2010).روش های تصمیم‌گیری چند معیاره اشاره به غربال، اولویت بندی، رتبه‌بندی و یا انتخاب یک مجموعه از گزینه ها تحت شاخصه‌های معمولا مستقل، غیر مرتبط یا متناقض دارد( هوانگ و یون، 1981).در طی سال ها، تعداد زیادی از روش های تصمیم‌گیری چند معیاره معرفی شده اند. به طور کلی تمام تکنیک های تصمیم‌گیری چند معیاره قابلیت ساختار بندی مسئله به صورت مشخص و سیستماتیک را دارند. یکی از روش های مرسوم تصمیم گیری چند معیاره فرآیند تحلیل سلسله مراتبی [12]است.این روش به صورت موفقیت آمیزی در مسائل عملی تصمیم سازی به کار رفته است. فرآیند تحلیل سلسله مراتبی فازی فرآیند تحلیل سلسله مراتبی به صورت گسترده ای برای حل مسائل تصمیم گیری چند شاخصه استفاده شده( چان و کومار، 2007).مدل فرآیند تحلیل سلسله مراتبی براساس تحلیل مغز انسان برای مسائل پیچیده و فازی پیشنهاد گردیده است.روش توسط محققی به نام ساعتی در دهه 70 میلادی پیشنهاد گردید بطوریکه کاربردهای متعددی از آن زمان تا کنون برای این روش مورد بحث قرار گرفته اند (اصغر پور، 1377).اگرچه فرآیند تحلیل سلسله مراتبی قدیمی می تواند نظرات متخصصان را تامین کند و یک ارزیابی را بر اساس چند شاخص انجام دهد ولی با این حال، به طور کامل توانایی بازتاب قضاوت افراد را ندارد چون این روش از ارزش های عددی دقیق در ماتریس های مقایسه زوجی استفاده می کند.به دلیل اینکه بسیاری از معیارهای ارزیابی در طبیعت کیفی و ذهنی هستند؛ فرآیند تحلیل سلسله مراتبی فازی[13] به عنوان یک جایگزین به منظور حذف نقص های فرآیند تحلیل سلسله مراتبی کلاسیک و سهولت تطبیق با مسائل واقعی زندگی بوجود آمد(کاهرمان و دیگران، 2003). در اینجا از ماتریس مقایسات زوجی با رویکرد فازی برای تعیین اوزان شاخص ها به کار گرفته می‌شود و عمل رتبه‌بندی توسط روش های دیگر تصمیم‌گیری چند معیاره فازی انجام خواهد شد. در زیر به طور خلاصه، برخی از تعاریف اصلی رویکرد فازی که در این پایان نامه مورد استفاده قرار خواهد گرفت شرح داده می شود. 2-9 مجموعه فازی و اعداد فازی مجموعه گردآیه ای معین از اشیا است به طوریکه در تعریف آن بر لفظ معین تأکید می‌شود. عسکرزاده بیان می‌کند، برای هر عدد از مجموعه ی اعداد حقیقی، عددی از بازه ی [1و0] به عنوان درجه نزدیکی آن عدد به 100 نسبت دهیم، هرچه این عدد به 100 نزدیکتر بود، عدد متناظر برای عضویت آن در گردآیه “اعداد حقیقی نزدیک به 100 ” به یک نزدیکتر باشد و برعکس. بدین ترتیب بسیاری از مفاهیم ناخوش تعریف و بیگانه با مجموعه های قطعی وارد دنیای ریاضیات می‌شود و به تفکرات، زبان و منطق بشری در قالب یک ساختار ریاضی نظم و ترتیب می‌دهد و به این ساختار ریاضی، نظریه مجموعه های فازی می‌گویند(ارتگرل و دیگران، 2007). اعداد فازی یک تعمیم طبیعی برای اعداد معمولی هستند، یک عدد معمولی مانند a را می توان با تابع عضویت زیر نشان داد: همچنین ما می‌توانیم یک عدد A متعلق به R را بر یک فاصله اطمینان [a₁,a₂] به صورت زیر نشان دهیم.

3-1 مقدمه تحقیق عبارت است از مجموعه فعالیت های منطقی، منظم، منسجم و هدفمند که در پی دستیابی به یکی از خواسته ها (تحقیق بنیادی، تحقیق پیمایشی و تحقیق کاربردی) به صورت فردی یا گروهی صورت  می‌گیرد. (خاکی، 1389: ص 88) در طی فرآیند تحقیق با به کار گیری ابزارهای جمع آوری، داده ها بطور عینی و معتبر، مشاهده، بررسی و استخراج می‌شوند و سپس با بهره گرفتن از فنون تجزیه و تحلیل توصیفی و استنباطی بطور کمی و غیر کمی سعی می‌شود که ادعاها و حدس های علمی اولیه (فرضیه ها) آزمون شده و در نهایت فرضیه ها رد یا پذیرفته می‌شوند و نتیجه گیری نهایی صورت می‌پذیرد.(همان منبع:ص88) با این اوصاف روش تحقیق را می‌توان به عنوان مجموعه ای از قواعد، ابزارها و راه های معتبرونظام یافته برای بررسی واقعیت­ها،کشف مجهولات ودستیابی به راه حل مشکلات دانست،اتخاذ روش علمی تنها راه دستیابی به دستاوردهای قابل قبول و علمی است. در این فصل از پایان نامه به قسمت بسیار مهم و اساسی از فرآیند تحقیق یعنی روش های مورد استفاده در تحقیق جهت بررسی جامعه آماری و تعیین روش های نمونه گیری و حجم نمونه، همچنین روش ها و ابزار مورد استفاده جهت گردآوری اطلاعات و روش های تجزیه و تحلیل اطلاعات گردآوری شده پرداخته شده است. روایی و پایایی ابزار گردآوری اطلاعات نیز موضوع دیگری است که در این فصل به آن پرداخته شده است. 3-2 نوع و روش تحقیق تحقیقات علمی بر اساس دو مبنا یعنی هدف و ماهیت و روش تقسیم بندی می شود (حافظ نیا،1381:ص 50) تحقیقات با در نظر گرفتن معیار کاربرد به سه گروه عمل گرا، بنیان گرا و کاربردی تقسیم می شود. با نظر به این که تحقیق حاضر به بررسی نظرات مدیران و کارکنان شرکت گاز گیلان پیرامون وضعیت ساختار سازمانی و فناوری شرکت گاز گیلان پرداخته ، لذا پژوهش حاضر از نوع ، توصیفی – تحلیلی می باشد. 3-3 واحد تحلیل واحدی است که از آن اطلاعات به دست می آوریم و خصوصیاتش را توصیف می کنیم در این تحقیق واحد تحلیل فرد می باشد. 3-4جامعه آماری جامعه آماری عبارت است از تعدادی از عناصر مطلوب مورد نظر که حداقل دارای یک صفت مشخصه باشد. و صفت مشخصه صفتی است که بین همه عناصر جامعه آماری مشترک و متمایز کننده جامعه آماری مشترک از سایر جوامع باشد (خاکی،1389:ص250). جامعه آماری در این تحقیق کلیه کارکنان شرکت گاز استان گیلان  می باشد که برابر با 400 نفر است . 3-5 نمونه آماری و  روش نمونه گیری نمونه عبارت است از مجموعه ای از نشانه ها که از یک قسمت، یک گروه یا جامعه ای بزرگتر انتخاب می شود. بطوریکه این مجموعه معرف کیفیات و ویژگیهای آن قسمت، گروه یا جامعه بزرگتر باشد. (خاکی، 1389:ص 250) در این تحقیق جهت برآورد میزان حجم نمونه، از جدول مورگان – کرسی استفاده شد. که بر این اساس حجم نمونه برابر با 196 نفرتعیین شد. در عین حال برای افزایش دقت، حجم نمونه به 215 نفر افزایش یافت، و بر اساس سهمیه بین کارکنان شرکت گاز استان گیلان و به شرح جدول زیر تکمیل گردید. شایان ذکر است که پس ازجمع آوری پرسشنامه­ها، به دلیل مخدوش و یاناقص بودن اطلاعات برخی از پرسشنامه­ها، در تحلیل نهایی اطلاعات 198 پرسشنامه مورد بررسی قرار گرفت. جدول 3-1: جمعیت تفکیکی شاغلین شرکت گاز استان گیلان و برآورد حجم نمونه