یک توضیح مختصر در رابطه با هریک از این نظریه ها، قبل از پرورش و استفاده از نظام کنترل مدیریت ارائه می دهیم.

• نظریه ی سلسله مراتب نیازها: چندین سال قبل ، با توجه به نیازها و خواسته های گوناگون افراد طرحی توسط مازلو به صورت سلسله مراتب تدوین گردید که چنان چه یک نیاز فرد ارضا شد، بتواند به ارضای نیازهای دیگر فکر کند. در هر زمانی، افراد خواهان ارضای نیازهای گوناگون خود هستند؛ نیازهایی که تعیین کننده ی رفتار فردی او هستند. سلسله مراتب نیازهای مازلو عبارت است از: نیازهای فیزیولوژیکی، نیازهای ایمنی، نیازهای اجتماعی، نیازهای احترام و نیازهای خودشکوفایی.(قاسمی، 1391، 252(.

این نظریه ایجاب می کند که نظام های کنترل مدیریت بایستی برپایه ی علایق فردی در ارضای نیازهای شخصی استوار باشد که با توجه به شرایط و زمان، مختلف خواهند بود. در سازمان ها افراد سازمان نیازهای متفاوتی نسبت به مدیران خود دارند و طبق سلسله مراتب سازمانی رده های مدیریتی نیز نیازهای متفاوتی نسبت به یکدیگر دارند. مدیران عالی نیازهای متفاوتی نسبت به مدیران جزء دارند. اگر قصد بر این است که افراد سازمان به طرف هدف های کلی سازمانی به نحو کارا و مؤثر پیش بروند، نظام کنترل مدیریت می بایست با این نیازها هماهنگ شود.

• نظریه ی دست یابی به انگیزش: دومین نظریه ی رفتار مدیر در سازمان ها بر این اساس استوار است که افراد با توجه به نیاز به پیشرفت، نیاز به قدرت، نیاز به پیوندجویی تحت تأثیر قرار می گیرند. این نظریه توسط دیوید مک کللند و همکارانش مطرح شد.این نظریه بر روی سه نیاز متمرکز است. این نظریه ایجاب می کند که ساختار پاداش و تنبیه نظام کنترل مدیریت می بایستی بر اساس این انگیزه ها بنا گردند.(آنتونی، 1381،36(
• نظریه سازمانی:

چنان چه قصد پرورش و اجرای نظام کنترل مدیریت یک سازمان را داشته باشیم، به جای صرف رفتار افراد، به آگاهی بیشتری از سازمان نیاز خواهیم داشت. اطلاعاتی درباره ی تکنولوژی مورد استفاده ی سازمان، ساختار تشکیلاتی آن، هدف های آن، نوع افرادی که در آن کار می کنند و این که چگونه با تغییرات محیط برخورد می کنند؛ حال آن که برای طراحی یک نظام کنترل مدیریت، نیازی به آگاهی درباره ی کلیه ی نظریه های سازمانی نداریم اما باید بدانیم که مدیریت چگونه عناصر یک سازمان را در راه اجرای یک نظام کنترل مدیریت بنا نهاده است. ما در این جا از انواع مختلف نظریه های سازمانی، دو نوع آن رابررسی می کنیم:

• نظریه های مربوط به نظام های بسته ی داخلی
• نظریه های مربوط به نظام های باز بیرونی

هدف از بررسی این نظریه ها، مشخص شدن نیاز به انواع گوناگون نظام های کنترل مدیریت است.

• نظریه های سازمانی با نگرش داخلی: بعضی نظریه های سازمانی، سازمان را به صورت یک مجموعه ی مستقل که بدون ارتباط با محیط خارج، کارخود را می کند، در نظر می گیرند. این نظریه ها در رابطه با ساختار رسمی و غیر رسمی سازمان هستند. ساختار غیر رسمی، سازمان را به صورت مجموعه ای از افراد که برای رسیدن به هدف های سازمان در یک مشارکت باز غیر رسمی فعالیت می کند، در نظر می گیرد. شاید بهترین نمونه در این ارتباط، مدیریت ژاپن باشد. در ساختار رسمی، از سلسله مراتب تصمیم گیری استفاده می شود، که در آن مسئولیت انجام طرح ها، برنامه ها و اجزای وظیفه ای مشخص گردیده است. نظریه های سازمانی با نگرش داخلی زمینه ی اغلب نظام های کنترل مدیریت امروز هستند.سازمان های بوروکراتیک عمدتاً سازمان هایی با نگرش داخلی هستند و با اجرای درست قوانین و مقررات که از طریق سلسله مراتب اختیارات برای تقویت اجرا یاری گرفته که رهنمودی رسمی برای انجام وظایف سازمان بوده و از این سازمان به هدف های معینی نایل می گردد. سازمان های رسمی با نگرش داخلی، نظریه ی x «داگلاس مک کریگور» را دنبال می کنند، که در آن فرض بر این است که با افرادی که با سازمان در ارتباطند، مدیریت می بایستی به صورت عوامل غیرفعال برخورد کند که نیاز به هدایت، انگیزش، کنترل و اصلاح داشته تا بر طبق خواسته های سازمان عمل کنند.(نظریه ی بوروکراتیک سازمان ها وبر)

برای هردو نظریه سازمانی با نگرش داخلی، از نوع شبکه ی سازمانی استفاده می شود. از نظر عمودی، سازمان یک ساختار چند سطحی به صورت سلسله مراتب سازمانی است. که در آن تفویض اختیارات و مسئولیت ها به مدیران در سطوح مختلف مشخص شده است. در کنار این ساختار عمودی، ساختار افقی وجود دارد که در آن برنامه هایی را که سازمان برای رسیدن به هدف های کلی خود می بایستی انجام دهد روشن گردیده است. این توصیف از نظریه های سازمانی با نگرش داخلی، بیان کننده ی یک نوع رفتار مدیر است که بایستی در مقابل نظام کنترل مدیریت اتخاذ کند، در حالی که نظریه ی سازمانی با نگرش بیرونی دید دیگری نسبت به نظام کنترل مدیریت دارد.

• نظریه ی سازمانی با نگرش بیرونی: این نظریه، سازمان را به عنوان گروهی از قسمت های به هم پیوسته در نظر می گیرد، و نیز کل سازمان را با محیط آن در ارتباط می داند. از این نظریه با بررسی دو نوع سازمان با نگرش نظام بحث خواهیم کرد. سازمان هایی بر مبنای نظام های عمومی و سازمان هایی بر مبنای نظام های مدیریت.